Để tạo ra kén tằm chất lượng cao, người nuôi cần nắm vững các kỹ thuật chuyên biệt ở từng giai đoạn từ ấp trứng, băng tằm, nuôi tằm con đến chăm sóc tằm lớn và thu hoạch kén. Hãy cùng Đức Hiếu đọc hết bài viết để biết rõ các kỹ thuật nuôi tằm đạt hiệu quả cao nhé.

Kỹ thuật ấp trứng tằm

Trứng tằm sau khi đẻ và xuất kho lạnh thường từ 9 - 11 ngày sẽ bắt đầu nở. Trong trường hợp trứng không được tốt nở nhiều ngày hơn, sẽ làm cho thể chất tằm khó nuôi.

Nhiệt độ để ấp trứng lý tưởng là từ 25oC - 26oC. Khi bắt đầu vào mùa Xuân - Thu, bà con cần bảo quản tằm vào phòng ấm hoặc tủ ấp trứng, mùa hè để nơi có nhiệt độ phù hợp để cho trứng phát dục. Nhiệt độ ở mức trên 30oC làm cho trứng chết nhiều và dưới 18oC sẽ nở lai rai trong nhiều ngày. 

Độ ẩm thích hợp từ 80 - 85%. Nếu nhiệt độ quá khô trứng sẽ nở kém, vào vụ hè trứng tằm đa hệ nếu độ ẩm khô dưới 50%. Nhiệt độ cao trứng sẽ chết phôi nhiều và chỉ nở khoảng 10%.

Độ sáng giai đoạn đầu cần khoảng 10 - 14 giờ sáng/ngày. Đối với những ngày trứng ghim cần không gian tối hoàn toàn để trứng được nở đều. Lưu ý sử dụng vải đen, giấy báo để gói kín lại, ngày hôm sau cần mở ra để kích thích ánh sáng trứng giúp nở đều và tập trung hơn.

Với những hộ nuôi không có điều kiện ấp trứng, nên nhận trứng sắp ghim tại những cơ sở giống đã đảm bảo khâu ấp trứng giống. 

Kỹ thuật băng tằm

Trong nghề nuôi tằm có 2 loại trứng thông dụng là trứng hộp (trứng rời) và trứng bìa, vậy nên mà cách băng tằm cũng khác nhau:

• Trứng rời là loại trứng đựng ở trong hộp nhỏ và được bọc loại vải thưa mỗi hộp 3 vòng (khoảng 18 gam trứng) hoặc túi giấy. Người nuôi cần rải trứng đều ra mặt giấy trước ngày trứng nở. Hôm sau, trứng đã nở đều cần dùng lá dâu khía cạnh để đặt lên mặt trứng. Sau 1 giờ, tằm đã bò hết lên lá dâu, cần nhấc ra nong và cho ăn bữa đầu. 

• Trứng bìa là loại trứng tằm đẻ trực tiếp lên giấy và trứng dính chặt, tạo nên lớp bìa trứng lớn. Với trứng tằm của Trung Quốc, 1 bìa có 12 vòng và 4 ô, mỗi ô 3 vòng. Loại này có thể cắt nhỏ các vòng do yêu cầu của người nuôi. Đối với trứng bị dính trong ngày tằm nở, người nuôi hãy thái dâu nhỏ rắc lên bìa trứng. Sau 30 - 60 phút tằm sẽ bò hết lên dâu, dùng lông gà để nhấc ra nong và cho ăn bữa đầu.

• Thời gian băng tằm: Khi tằm nở hết thì băng, nếu để muộn tằm sẽ đói, sớm quá tằm chưa kịp nở. Vào mùa hè thường khoảng từ 7 - 8 giờ, mùa đông sẽ muộn hơn từ 9 - 10 giờ. Nếu trứng nở tập trung trong 1 ngày là trứng khỏe.

Kỹ thuật băng tằm

>>> Xem thêm: Một số bệnh hại tằm và phương pháp phòng trừ

Kỹ thuật nuôi tằm con

• Nuôi tằm con (tuổi 1 - 2 - 3) có ý nghĩa lớn và ảnh hưởng đến kết quả của việc nuôi tằm lớn (tuổi 4 - 5).

• Do sinh lý và khả năng chống chịu của tằm con khác với tằm lớn nên người nuôi cần phải chăm sóc chăm sóc chu đáo.

• Kích thước của lá dâu thái phụ thuộc vào độ tuổi của tằm ăn

• Số bữa để cho tằm ăn. 

Tằm con thường nuôi trong các miếng ni lông (mô tằm được đậy một lớp ni lông mỏng) để giúp giữ ẩm và dâu được tươi lâu. Vì vậy, một ngày đêm cho ăn 4 bữa, cứ 6 giờ lại cho ăn một lần. Nếu người nuôi không đậy ni lông, nên cho ăn 6 - 7 bữa.

Thay phân san tằm

• Tuổi 1 cần thay một lần trước khi tằm ướm ngủ.

• Tuổi 2 phải thay 2 lần vào đầu và cuối của tuổi.  

• Tuổi 3 cần phải thay 3 lần vào giai đoạn đầu, giữa và cuối tuổi.

Khi mỗi lần thay phân, cần kết hợp cả sang tằm ở rộng và thoáng hơn.

• Việc xử lý khi tằm ngủ rất quan trọng vì giúp đảm bảo tằm ăn, ngủ đều ở các tuổi, ít bị bệnh và chín tập trung.

• Khi chuẩn bị ngủ, tằm có màu bóng vàng, đầu ngửa cao và sẽ ít vận động. Ngoài ra, tằm cũng ăn dâu ít dần rồi ngừng hẳn, lúc này là tằm đã ngủ để chuẩn bị lột xác sang tuổi sau.

• Khi tằm ngủ cần sự yên tĩnh, ánh sáng yếu, tránh gió lùa và dâu cần được thái nhỏ để tằm ăn. Khi số lượng tằm đã ngủ (90%) thì ngưng cho ăn, sau 20 - 24 giờ tằm sẽ dậy (tuỳ thuộc vào mùa). Khi tằm đã dậy 95% thì cho tằm ăn. Khi cho tằm ăn từ 2-3 bữa rồi thực hiện thay phân, san tằm.

• Kỹ thuật nuôi tằm tập trung đã thực hiện ở một số địa phương. Với phương thức trên sẽ giúp cho tằm được chăm sóc chu đáo và tiết kiệm được chi phí vật tư và nhân công. Với những con tằm lớn có vòng quay nhanh nên nuôi được 12-14 lứa trong 1 năm.

Kỹ thuật nuôi tằm con

>>> Xem thêm: Tằm không kéo kén - Tìm hiểu nguyên nhân và khuyến cáo

Kỹ thuật nuôi tằm lớn

Tằm lớn sẽ nằm trong độ tuổi 4-5 nên ăn rất khỏe. Tằm tuổi 4 sẽ ăn tầm 15% và tuổi 5 ăn khoảng 80% so với lượng dâu của cả lứa. Tuy nhiên trong giai đoạn này, sức đề kháng của tằm yếu và dễ bị bệnh.

Bên cạnh đó, cần để không gian nuôi tằm được thông thoáng, tránh để gió lùa, ánh sáng nắng gắt và nhiệt độ thay đổi đột ngột.

• Tuổi 4 cần nhiệt độ 24 – 25oC, ẩm độ 70 – 75%.

• Tuổi 5 cần nhiệt độ 230C, ẩm độ 70%.

Trong trường hợp vượt quá giới hạn trên, người nuôi cần rắc vôi để phòng ẩm và thông gió để giảm nhiệt 

Thay phân san tằm

Từ tuổi 4 trở đi, mỗi lần hãy thay phân một lần vào buổi sáng, kết hợp với san tằm. 

Xử lý khi tằm ngủ

Với những loại tằm lớn chỉ ngủ 1 lần, thường ngủ cuối tuổi 4 và dậy vào đầu tuổi 5. Tằm con sẽ ngủ dài hơn khoảng 5 giờ. Tằm ngủ cần sự yên tĩnh và nơi khô ráo. Khi tằm dậy, người nuôi cần rắc thuốc phòng bệnh.

Tằm tuổi 4-5 rất hay bị bệnh vôi vào vụ xuân, bệnh bủng, nhặng hại tằm. Để phòng bệnh nên sử dụng một số loại thuốc như kháng khuẩn và kháng virus; hoocmon lột xác cho tằm; điều trị nhiễm trùng huyết, điều trị bệnh mủ máu,... 

Tằm chín lên né

Ở tuổi 5, tằm sau 6 - 8 ngày ăn dâu sẽ chín. Với giống đa hệ chín vào 6-7 giờ sáng và giống lưỡng hệ sẽ chín vào buổi trưa.

Có thể dùng thêm thuốc kích thích để tằm được chín đều. Khi lên né, cần nhiệt độ 30 - 32oC, ẩm độ 60% để tằm nhả tơ đều. Người nuôi tốt nhất là đốt lò để tăng nhiệt trong 2 đêm đầu tiên khi tằm vào tổ để giúp tăng tỷ lệ lên tơ.

Thu hoạch kén

Tằm chín 4 - 5 ngày sẽ hóa nhộng, lúc này người nuôi gỡ kén là vừa. Kén gỡ xong sẽ được lên nong và phân loại kén tốt hay xấu.

>>> Xem thêm: Thuốc hỗ trợ tăng kén cho tằm: Giải pháp nâng cao năng suất và chất lượng kén

Thu hoạch kén

Kỹ thuật nuôi tằm không đơn thuần là việc phải cho tằm ăn dâu mà đòi hỏi quy trình kỹ lưỡng và đòi hỏi sự hiểu biết và chăm sóc trong từng giai đoạn. Việc áp dụng đúng kỹ thuật, không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn mở ra hướng phát triển bền vững cho nghề nuôi tằm. Hy vọng qua bài viết này, bà con có thể sẽ có thêm kiến thức hữu ích để ứng dụng vào thực tế và góp phần gìn giữ và phát triển nghề truyền thống.